Anale kanker: symptomen en behandelingen

Wat is anale kanker?

Deze zeldzame vorm van kanker treft vooral vrouwen, maar vertegenwoordigt minder dan 1% van alle kankers. De tumor ontstaat in het anale kanaal (het uiteinde van de endeldarm vlak voor de buitenste sluitspier waarlangs de ontlasting het lichaam verlaat) of ter hoogte van de anusstreek. Cellen van de weefsels kunnen zich abnormaal ontwikkelen en leiden tot goedaardige kwalen of premaligne letsels die kunnen uitmonden in kanker als ze niet worden behandeld.

De meest voorkomende vorm van anale kanker is een plaveiselcelcarcinoom: het tast de huidcellen aan de oppervlakte aan. Er is sprake van een adenocarcinoom als het zich in de klieren van het kanaal situeert. Er bestaan ook zeldzamere vormen, zoals een melanoom.

Wat zijn de risicofactoren voor anale kanker?

De meeste vormen van anuskanker ontstaan na een infectie met het HPV. Het uiterst besmettelijke papillomavirus kan allerlei kankers aan de geslachtsorganen veroorzaken en zich verspreiden van het ene lichaamsdeel naar het andere. Als het lichaam er niet in slaagt de infectie te bestrijden, dan kan het virus zich nestelen in de cellen van het anale kanaal of de anusstreek en daar premaligne letsels veroorzaken.

Mensen met het hiv-virus of immunodeficiëntie lopen een groter risico op de ontwikkeling van anuskanker. Er bestaat tevens een verband met een voorgeschiedenis van bepaalde andere kankers of voorstadia daarvan (dysplasie, baarmoederhalskanker, vaginakanker of vulvakanker).

Ook roken is een risicofactor.

Anale kanker: welke tekenen/symptomen zijn onrustwekkend?

Raadpleeg best een arts als u volgende symptomen ervaart:

Pijn (die hoeft niet intens te zijn) tijdens de ontlasting of hardnekkige pijn die niet mindert door stoelgang te maken
Bloed in de ontlasting of een abnormale verandering van de ontlasting
Jeuk
Abnormale afscheiding
Een veranderde darmfunctie: constipatie, diarree of afwisselend
Een knobbeltje in de anale zone of een zwaar gevoel
Gezwollen klieren op die plaats of ter hoogte van de lies

Die verschijnselen worden vaak ten onrechte toegeschreven aan aambeien, dus het is belangrijk om zo snel mogelijk een arts te raadplegen.

Welke onderzoeken zijn nodig om de diagnose anale kanker te stellen?

Als de arts een vermoeden van anuskanker heeft, voert hij eerst een proctologisch onderzoek uit. Hij onderzoekt de zone, doet met zijn vingers een inwendig anorectaal onderzoek en een anusscopie (visuele controle van het anale kanaal door middel van een klein speculum waarmee de anus wordt opengezet). Dat doet geen pijn en vereist geen voorbereidingen.

Extra tests kunnen nodig zijn om nauwkeurig te bepalen om welke kanker het gaat, waar die zich precies bevindt, wat de omvang is en in welk stadium hij zich bevindt (snelheid van de evolutie). Het medische team zal op basis van de resultaten en de algemene gezondheidstoestand van de patiënt een gepaste behandeling voorstellen.

Welke behandelingen bestaan er tegen anale kanker?

Met de behandelingen streeft men twee doelen na: genezen en de functie van de anale sluitspieren behouden.

In tegenstelling tot kankers aan het onderste deel van de endeldarm, die een chirurgische behandeling vereist, is anuskanker gevoelig voor radiotherapie en chemotherapie. Op die manier kan men heel wat zieken genezen en ervoor zorgen dat de werking van de anale sluitspieren behouden blijft. Als radiotherapie of chemotherapie mislukt, kan men nog altijd overgaan tot een chirurgische ingreep.

In 75% van de gevallen blijft de anus van de patiënt na de behandeling behouden.

Soms vereist de ziekte een zwaardere ingreep die bestaat in het wegnemen van de anus, de endeldarm en een deel van de dikke darm. Er zijn wel hersteloperaties mogelijk.