Borstvoeding: hoe mastitis voorkomen?

Wat is mastitis precies?

Mastitis is een ontsteking van de borstweefsels die zich gewoonlijk voordoet tijdens de borstvoedingsperiode. Mastitis ontstaat meestal twee tot drie weken na de geboorte, maar kan op elk moment van de borstvoeding optreden. Ze kan eenmalig zijn (acute mastitis), maar ook terugkeren (recidiverende mastitis), en al dan niet ontaarden in een infectie.

Wat zijn de mogelijke oorzaken van mastitis?

Mastitis wordt veroorzaakt door een stilstand van de melk in de borst, ook wel ‘melkstase’ genoemd. Een slechte melkafvoer kan verschillende oorzaken hebben:

• Een foute zuigtechniek of een slechte borstvoedingstechniek, wat het drinken bemoeilijkt.
• Te weinig frequent en/of niet lang genoeg zuigen.
• Te vaak zuigen aan dezelfde borst.
• Een pijnlijke kloof, wat niet bepaald aanmoedigt om vaak de borst te geven.
• Een te hoge melkproductie (hyperlactatie).
• Verstopping van de melkkanalen.
• Spenen
• Een schimmelinfectie (mycose) van de tepel.
• Samendrukken van de borst (te strakke beha, ‘s nachts op de buik slapen, gebruik van siliconen opzetstukken …).

Een dergelijke melkstagnatie doet een milieu ontstaan dat bevorderlijk is voor de woekering van bacteriën die een borstontsteking veroorzaken. Die kan dan op haar beurt ontaarden in een infectie.

Wat zijn de symptomen van mastitis?

Mastitis treft meestal slechts één borst. Doorgaans wordt een deel van de borst rood, pijnlijk, gezwollen en hard. De mama kan koorts krijgen en zich ziek voelen. Toch is het niet mogelijk om op basis van die symptomen een onderscheid te maken tussen niet-infectieuze en infectieuze mastitis. Daarvoor is een melkanalyse noodzakelijk: het is de hoeveelheid bacteriën in de melk die bepaalt of de mastitis al dan niet infectieus is.

Hoe kan men mastitis voorkomen?

Pijn kan ontmoedigen om nog borstvoeding te geven. Toch is de beste manier om mastitis te voorkomen, net vaker de borst geven. De melk is niet besmet met kiemen en houdt geen enkel risico in voor het kind. Hier enkele tips om een goede melkafvoer te bevorderen:

• Start al binnen het uur na de bevalling met borstvoeding, en volg daarbij goed de tips die u krijgt van de vroedvrouw in de kraamkliniek.
• Ga na of de baby op de juiste manier zuigt.
• Geef borstvoeding als uw baby daarom vraagt en niet op vaste tijdstippen.
• Slaat u de borstvoeding een keertje over (omdat uw baby ’s nachts doorslaapt of omdat u hem af en toe flesvoeding geeft) en zijn uw borsten gespannen, kolf dan melk af of maak uw borsten leeg met de hand.
• Ga op dezelfde manier te werk als u kiest voor gemengde borstvoeding en u spanning voelt in uw borsten.
• Geef pas uw tweede borst als uw baby klaar is met de eerste.
• Beperk het gebruik van siliconen opzetstukken.
• Vraag bij pijn, kloven of zoogproblemen raad aan een specialist(e) (arts, vroedvrouw, apotheker …).
• Rust voldoende.

Die stappen zijn ook een goede behandeling van niet-infectieuze mastitis. Bij een infectie daarentegen zijn antibiotica noodzakelijk. Een melkanalyse kan uitwijzen om welke kiem het precies gaat.

Herken de voortekens van mastitis

Betast en onderzoek uw borsten regelmatig, om een eventuele zwelling of rode vlek op te sporen, of om na te gaan of ze niet pijnlijk of warm aanvoelen. Stelt u één of meer van die symptomen vast:

• Ga dan rusten.
• Zoog dan zo veel mogelijk met de aangetaste borst, en masseer die tijdens het zogen, om de melkafvoer te stimuleren.
• Leg een warme kompres op uw borst of breng ze in contact met warm water (douche, stevig ingepakte kruik), om de borstkanalen te doen uitzetten en de melk makkelijker te doen stromen.

Houden de symptomen ’s anderendaags aan of twijfelt u, raadpleeg dan uw arts of vroedvrouw.