De epidurale verdoving, voor een pijnloze bevalling

Definitie

De peridurale anesthesie of epidurale verdoving is een locoregionale verdovingstechniek die vooral wordt gebruikt om de pijn tijdens de bevalling te verzachten of zelfs volledig te onderdrukken.
Deze zeer doeltreffende methode verdooft de zenuwen (1) en maakt de zone van het lichaam (2) waar de injectie wordt gegeven tijdelijk gevoelloos.

Op die manier worden de weeën aangevoeld als een lichte druk ter hoogte van de buik.
De epidurale injectie werd in het begin van de 20e eeuw ontwikkeld en wordt inmiddels wijdverspreid gebruikt.

Ze wordt trouwens ook gebruikt voor andere types van chirurgische interventies, zowel bij mannen als bij vrouwen, in cervicale, dorsale, lumbale of sacrale zones.

Procedure

De anesthesist beslist, na overleg met de patiënt, om een epidurale verdoving toe te dienen als de weeën zeer pijnlijk en frequent zijn en de persweeën zijn begonnen. De injectie wordt geval per geval beoordeeld.

Terwijl de patiënt op een zij ligt of op de rand van het bed zit, brengt de anesthesist een ontsmettend middel aan en dient vervolgens een plaatselijke verdoving toe in de onderkant van de rug, ter hoogte van de lumbale wervels. Hij kan dan een steriele geleidingsnaald inbrengen, gewoonlijk tussen de 3e en de 4e lumbale wervel om een katheter (klein soepel buisje) in te brengen en hem vervolgens te vewijderen. De katheter blijft gedurende de bevalling zitten zodat er regelmatig een analgeticum kan worden toegediend.

Het product dat op die manier wordt geïnjecteerd, zal de zenuwwortels doordringen om de pijn die door de baarmoeder wordt doorgegeven te blokkeren. Over het algemeen werkt deze verdoving na 10 minuten, maar men moet tussen 20 en 30 minuten wachten voor de pijnlijke gewaarwordingen echt worden getemperd.

Er zijn twee technieken mogelijk bij een bevalling met een epidurale verdoving:

De injectie van een eenmalige dosis anestheticum dat langer werkt
De plaatsing van een katheter voor onafgebroken injecties zonder dat nieuwe prikken nodig zijn. Dit is de meest gebruikte optie.

Dankzij deze tweede techniek geniet de toekomstige moeder van een pompmechanisme dat ze zelf kan bedienen om een kleine dosis van het product toe te dienen. Op die manier wordt de anesthesie beter gecontroleerd en kan ze de geboorte van haar baby beter volgen. Dit mechanisme is gewoonlijk voorzien van een veiligheidssysteem dat een overdosering van het toegediende product voorkomt.

Na de bevalling wordt de katheter verwijderd en verminderen de effecten van de epidurale verdoving in de volgende uren om tot slot volledig te verdwijnen.
Deze verdovingstechniek houdt niet meer risico’s in voor de baby dan een bevalling zonder epidurale.

Wilt u meer weten over het verloop van de bevalling?

De indicaties en contra-indicaties

De epidurale anesthesie is aangewezen in de volgende gevallen:

Voor gynaecologische operaties: voor een pijnloze bevalling via de natuurlijke weg, onder meer voor de moeilijke gevallen (stuitligging, meerlingen…) en ook voor keizersneden (aangezien er geen effecten van slaperigheid optreden, kan de toekomstige moeder de geboorte van haar baby volgen);
Voor operaties aan de urinewegen of de onderste ledematen;
Minder vaak voorkomend, voor operaties aan de spijsverteringskanalen.

De cervicale en dorsale epidurale verdovingen zijn geschikt voor operaties aan de schildklier, de otorhinolaryngologische organen , de halsslagaders en de borst.

Er zijn echter onvoorwaardelijke contra-indicaties in geval van:

Coagulatiestoornissen en het nemen van antistollingsmiddelen
Hypovolemie (laag bloedvolume)
Bloeding

Andere situaties die sterk afgeraden zijn:

Koorts of andere staat van infectie
Misvorming van de wervelkolom
Hartaandoeningen
Infectie van de huid aan de rug
Persweeën die reeds te ver zijn gevorderd

Risico’s en bijwerkingen

Het enige erkende nadeel aan een bevalling met een epidurale verdoving: door het feit dat ze minder weeën voelen, zijn de zwangere vrouwen soms wat minder reactief en persen ze niet meer zo efficiënt. Doordat de kracht bij het persen in sommige gevallen afneemt, wordt bij deze anesthesietechniek vaker gebruik gemaakt van de forceps of de zuignap.

Toch zijn de risico’s verbonden aan deze medische interventie strikt genomen zeer gering. Zoals bij alle procedures in een ziekenhuis zou er zich een nosocomiale infectie kunnen voordoen, maar de gemelde gevallen hiervan zijn zeldzaam.

Wat de bijwerkingen betreft, kunnen de volgende effecten aan de epidurale verdoving worden toegekend:

Jeukerigheid
Warmtegevoel in het onderlichaam
Hoofdpijn (12 tot 24 uur na de injectie)
Rugpijn in de dagen na de injectie
Allergische reactie
Daling van de bloeddruk
Urineretentie van voorbijgaande aard
Moeilijkheden om de benen te bewegen

Alternatieven voor een bevalling zonder epidurale verdoving

Hoewel de doeltreffendheid van de epidurale verdoving niet langer moet worden bewezen, willen sommige zwangere vrouwen geen beroep doen op deze verdoving. Daarom werden andere alternatieven bedacht om hun pijn zo goed mogelijk te verzachten. Mogelijke oplossingen die de pijn kunnen verzachten zijn, bijvoorbeeld wandelen, massage van de rug, bewegingen op een fitnessbal, ademhalingstechnieken, acupunctuur of stimulering van de zenuwen.

De laatste nieuwigheid: lachgas, meopa genoemd. Dit mengsel bestaat uit 50% zuurstof en 50% distikstofoxide en is dus onschadelijk. Dankzij dit mengsel kan de pijn van vrouwen tijdens de bevalling aanzienlijk worden verminderd, door de staat van ontspanning die het veroorzaakt. Hoewel deze werkwijze ongewoon lijkt, wordt deze vaak toegepast in Zweden, Noorwegen, het Verenigd Koninkrijk en Canada. Het wordt ook gebruikt in sommige Belgische centra. De oorsprong van de methode gaat terug tot de jaren 50, voor de opkomst van de epidurale verdoving .

Het is echter belangrijk aan te dringen op het feit dat de doeltreffendheid van deze diverse technieken nog niet wetenschappelijk bewezen is. De epidurale verdoving blijft dus vooralsnog de meest toegepaste oplossing voor een pijnloze bevalling.