De hormonen van de menstruatiecyclus

De hormonen

De hormonen verzorgen de communicatie tussen de organen. Ze worden afgescheiden door de endocriene klieren en circuleren in het bloed naar de doelcellen van een orgaan of weefsel, die uitgerust zijn met specifieke receptoren. Als ze zich “vasthechten” starten de noodzakelijke veranderingen zoals de productie van een stof of de verandering van een cellulair proces.

Van de hersenen naar de eierstokken…

Om de adenohypofyse te activeren, geeft de hypothalamus het hormoon LH-RH (Luteinizing Hormone Releasing Hormone) of Gn-RH (Gonadotropin Releasing Hormone) af. Wanneer de hypofyseklier die chemische boodschap ontvangt, scheidt ze de hormonen FSH en LH af.

De gonadotrofines voeren de ovariële functie van de menstruatiecyclus aan en dus de afscheiding van de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron.

• Tijden de follikelfase activeert het FSH de groei van de follikels en hun oestrogeenproductie. Het LH heeft ook invloed op hun rijping en die van de oöcyten die ze bevatten.
• Het LH bereikt een piek waardoor een eisprong ontstaat en de follikel vervolgens in een geel lichaam verandert.

… en van de eierstokken terug naar de hersenen

De menstruatiecyclus is niet zomaar een opeenvolging van bevelen vanuit de hersenen. De hormoongehaltes die de eierstokken produceren, sturen immers een boodschap in de omgekeerde richting, de zogenaamde feedback of terugkoppeling.

Dat mechanisme beschermt het lichaam tegen te hoge of te lage hormoongehaltes. De feedback is, afhankelijk van dat gehalte, negatief of positief.

• In het begin van de menstruatiecyclus is het oestrogeengehalte het laagst. Die informatie komt toe bij de hypothalamo-hypofysaire as en brengt via positieve terugkoppeling de afscheiding van GnRH en daarna van FSH en LH op gang.
• Het oestrogeengehalte begint dan langzaam te stijgen dankzij de folliculaire ontwikkeling. De hersenen registreren die informatie en remmen via negatieve feedback de hormoonproductie af.
• Op de 12^de dag bereikt het oestrogeengehalte in het bloed doorgaans een piek, wat een vermindering van GnRH, en vervolgens van FSH en van LH tot gevolg heeft. Dat laatste hormoon is verantwoordelijk voor de eisprong en daarna voor de vorming van het gele lichaam.
• Tijdens de luteale fase blokkeert het toenemende progesterongehalte de activiteit van de hypofyse via negatieve feedback.
• Als er aan het einde van de cyclus geen bevruchting is geweest, zakt dat gehalte en herneemt de aanmaak van FSH in de hypofyse met het oog op een nieuwe cyclus.

De externe factoren

De hypothalamo-hypofysaire-ovariële as lijkt met de regelmaat van de klok te werken. Dat is zonder rekening te houden met externe factoren die een invloed kunnen hebben, zoals de omgeving, de fysieke en psychologische gezondheid, de voeding of het tijdsverschil.

Daarom verschilt de regelmaat van de menstruatiecyclus bij elke vrouw en soms zelfs van de ene cyclus tot de andere.