De pH-waarde van de vagina: een belangrijk gegeven

Wat is de pH-waarde?

De pH-waarde laat toe de zuurgraad of de alkaliteit van een milieu te meten, zoals de huid of de slijmvliezen van het lichaam.

In een zuur milieu kan de pH-waarde variëren van 1 tot 6.
In een basisch milieu kan de pH-waarde 8 tot 14 bedragen.
Als de pH-waarde 7 is, spreekt men van een neutrale pH.

De pH-waarde verandert afhankelijk van de lichaamszone. Hoe zit het met de inwendige en uitwendige intieme zones?

Bij een vrouw die niet in de menopauze zit, varieert de normale pH-waarde van de vagina tussen 3,8 en 4,5.
De vulva en het perianale gebied bestaan uit huid (gemiddelde pH-waarde 8) en een slijmvlies, wat altijd wat zuurder is (gemiddelde pH-waarde 4,8).

Waarom is de pH-waarde van de vagina zo belangrijk?

De vagina is een zuur milieu dankzij haar bacteriële flora. Lactobacillen, streptokokken en andere gezonde micro-organismen scheiden melkzuur af. Deze natuurlijke zuurheid voert een selectie uit op de aanwezige bacteriën en verhindert de wildgroei van ziekteverwekkers die verantwoordelijk zijn voor infecties.

De pH-waarde van de vagina verandert in de loop van het leven. Ze is neutraal vóór de eerste menstruatie, vermindert geleidelijk aan en bedraagt dan gemiddeld 3,8 tot 4,5 tot aan de menopauze. Daarna wordt de vagina minder zuur.

Een broos evenwicht

De schommelingen van de pH-waarde van de vagina kunnen leiden tot een verstoord evenwicht van de bacteriële flora en dus tot vaginale infecties, zoals schimmelziekten of bacteriële vaginose. Er zijn echter veel factoren die dit kunnen beïnvloeden. Enkele voorbeelden:

Nemen van antibiotica
Een tekort of een teveel aan oestrogenen of progesteron
Te vaak of onvoldoende intiem toilet (vaginale douches, gebruik van zeep met een pH-waarde die niet is aangepast aan die van de vagina, enz.)
Anatomische veranderingen
Meer vaginale of baarmoederhalsafscheidingen dan gewoonlijk
Menstruatie (de pH-waarde verhoogt)
Seksuele betrekkingen (het sperma verhoogt de pH-waarde van de vagina gedurende enkele uren)
Een zwangerschap en vlak na de zwangerschap

In de praktijk

Een vaginaal uitstrijkje op ongeveer 3 cm van de ingang van de vagina is heel nuttig om een eventueel verstoord bacterieel evenwicht op te sporen en het vroegtijdig te behandelen. Zo kan men de infecties beperken die, als ze niet opgespoord worden, op de genitaliën kunnen overgaan of letsels kunnen veroorzaken.

Tijdens de zwangerschap wordt dit regelmatig preventief onderzocht door de gynaecoloog. Infecties kunnen immers de ontwikkeling van de foetus verstoren of bepaalde problemen veroorzaken, zoals een vroegtijdige bevalling of chorioamnionitis.