De placenta: wat is haar precieze functie?

De placenta: een fascinerend orgaan

De placenta is een tijdelijk en autonoom orgaan. Ze wordt speciaal gevormd tijdens de zwangerschap, om de ontwikkeling van de foetus te waarborgen. Ongeveer 30 minuten na de bevalling wordt ze uitgedreven. Deze dikke moederkoek begint vorm te krijgen zodra het embryo zich inplant in het baarmoederslijmvlies. De placenta wordt volledig functioneel na drie maanden en is vanaf de vijfde maand volgroeid.

Légende : 1. Navelstreng / 2. Navelader / 3. Navelstrengaders /
4. Ader van moeder / 5. Slagader van moeder / 6. chorionvlokken

Waaruit bestaat de placenta precies?

De placenta is een soort spons die bestaat uit een netwerk van aders en slagaders, de zogenaamde placenta- of chorionvlokken. Die zijn aan één kant vastgehecht aan de baarmoederwand en nemen het bloed van de moeder op. De andere kant van de placenta is bedekt met een transparant laagje en via de navelstreng verbonden met de baby. Op die manier staan de bloedsomloop van baby en moeder met elkaar in contact, zonder dat hun bloed vermengd kan raken.

Wat is de rol van de placenta?

De placenta is een soort uitwisselingsplatform tussen moeder en baby. Ze vervult verschillende functies:

• Ze zorgt ervoor dat de baby water, voedingsstoffen en zuurstof kan halen uit het moederbloed, elementen die hij nodig heeft voor zijn ontwikkeling.
• Ze fungeert als beschermbarrière, door bepaalde microben en substanties te blokkeren. Toch kunnen sommige parasieten (toxoplasma), kiemen (listeria, syfilis), virussen (hiv, cytomegalovirus, hepatitis B …), geneeskrachtige moleculen en toxische stoffen (tabak, alcohol, drugs) door de placenta gaan en soms ernstige letsels veroorzaken.
• Ze elimineert het organisch afval dat de baby produceert (urine, koolstofdioxide …) en dat zijn nog onvolgroeide nieren en lever niet kunnen uitscheiden.
• Ze produceert verschillende essentiële hormonen voor het goede verloop van de zwangerschap en de gunstige ontwikkeling van de baby, en scheidt die ook uit.

Placenta-afwijkingen

• Placentaloslating (of retroplacentair hematoom): daarbij komt een deel van de placenta vroegtijdig los van de baarmoederwand. Dat kan min of meer ernstige gevolgen hebben, afhankelijk van de grootte van de zone. Door die placentaloslating hoopt er zich bloed op in de baarmoeder, wat in sommige gevallen kan leiden tot vaginaal bloedverlies. In dat geval is het dan ook belangrijk om onmiddellijk naar het ziekenhuis te gaan.
• Pre-eclampsie : pre-eclampsie of zwangerschapsvergiftiging wordt veroorzaakt door een functiestoornis van de placenta. Daarbij komen er te veel placenta-afvalstoffen en foetuscellen in het moederbloed terecht. Gevolgen: een verhoogde bloeddruk en een stijging van het eiwitgehalte in de urine.
• Een verkeerde ligging van de placenta: in normale omstandigheden bevindt de placenta zich in het bovenste deel van de baarmoeder. In sommige gevallen is er echter sprake van een foute ligging, wat complicaties kan veroorzaken (bloedingen, breken van het water …). Een placenta praevia betekent dat de placenta zich aan de onderkant van de baarmoeder bevindt, ter hoogte van de baarmoederhals. Als de baarmoederhals volledig bedekt is, is een keizersnede noodzakelijk.

De placenta opeten: een goed idee of niet?

In de Verenigde Staten is er de voorbije jaren een nieuwe trend ontstaan: placentofagie. Met andere woorden: de moeder eet haar eigen placenta op. De placenta bevat meestal geen vocht en wordt ingenomen in capsulevorm, maar kan ook rauw of gekookt gegeten worden. In West-Europese landen kunnen moeders doorgaans vragen om hun placenta mee te nemen naar huis, al blijft dat vooralsnog een zeldzame gewoonte.

De aangeprezen voordelen zijn talrijk: placentofagie zou helpen tegen postnatale depressie, de melkproductie bevorderen, de pijn verzachten en de elasticiteit van de huid verbeteren. Tot op vandaag heeft echter nog geen enkele wetenschappelijke studie de voordelen (of nadelen) van inname van de placenta kunnen aantonen...