Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap: de symptomen en gevolgen

Wat is een buitenbaarmoederlijke zwangerschap?

De naam verraadt het al: een buitenbaarmoederlijke zwangerschap betekent dat de bevruchte eicel zich buiten de baarmoeder ontwikkelt. In tegenstelling tot bij een gewone zwangerschap nestelt de eicel zich in de baarmoederhals, de eierstok of de buikholte, maar meestal in een van beide eileiders.

Als de diagnose van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap te laat wordt gesteld, kan dat zeer ernstige gevolgen hebben. De eileider waarin de eicel zich heeft vastgehecht, kan scheuren en een inwendige bloeding veroorzaken. Buitenbaarmoederlijke zwangerschappen zijn dan ook de belangrijkste doodsoorzaak bij vrouwen in het 1^ste trimester van de zwangerschap. Bij een buitenbaarmoederlijke zwangerschap kan de foetus zich onmogelijk ontwikkelen: hij kan vanzelf sterven, maar soms is een ingreep nodig om zijn groei te stoppen en hem weg te nemen.

De tekenen en oorzaken van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap

De diagnose van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap kan snel worden gesteld. Een vrouw die niet meer menstrueert en zwangerschapssymptomen heeft, kan een eerste echografie laten doen. Als daaruit blijkt dat de baarmoederholte leeg is, bestaat het risico dat ze een buitenbaarmoederlijke zwangerschap heeft.

Ook andere symptomen kunnen een alarmbel doen rinkelen: hevige pijn aan één kant van de onderbuik, flauwvallen voorafgegaan door duizeligheid, braken en diarree, of vaginaal bloedverlies (heel donker en lopend).

Als u een van deze symptomen krijgt, laat u dan met spoed naar het ziekenhuis brengen of bel een ziekenwagen.

Momenteel kunnen de oorzaken van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap niet met zekerheid worden benoemd, maar er zijn enkele factoren die zo’n zwangerschap in de hand werken:

• Roken (zowel actief als passief)
• Gebruik van een koper- of hormoonspiraal (een spiraal verhindert de eisprong niet en in heel zeldzame gevallen kan er een bevruchting plaatsvinden)
• Een voorgeschiedenis van buitenbaarmoederlijke zwangerschappen
• Een bekken- of buikoperatie in het verleden (zoals een blindedarmoperatie of keizersnede)
• Een abortus
• In-vitrofertilisatie (uitzonderlijk)
• Een ontsteking van de eileiders, ook wel salpingitis genoemd (bijvoorbeeld door een infectie met chlamydia). Na zo’n ontsteking kunnen de eileiders beschadigd of zelfs geblokkeerd zijn waardoor de bevruchte eicel zich niet meer naar de baarmoeder kan verplaatsen.

Wat is de behandeling?

In één geval op vijf lost de buitenbaarmoederlijke zwangerschap zich op een natuurlijke manier op. De niet-levensvatbare eicel wordt vanzelf door het lichaam afgevoerd.

In het tegenovergestelde geval kan ze worden behandeld met geneesmiddelen, als de zwangerschap nog niet te ver gevorderd is en geen inwendige bloeding heeft veroorzaakt. Er wordt dan methotrexaat ingespoten, een geneesmiddel dat de celontwikkeling van het embryo stopzet en het afbreekt.

In de andere gevallen is een spoedoperatie onder verdoving nodig. Dit omvat een laparoscopie: via een incisie ter hoogte van de navel wordt een optisch apparaat met een diameter van enkele millimeters ingebracht en indien nodig nog andere chirurgische instrumenten.

Tijdens de operatie kunnen zich twee situaties voordoen: ofwel kan de eileider worden geopend en de bevruchte eicel worden weggenomen, ofwel is de eileider te ernstig beschadigd en moet die volledig worden verwijderd.

Opnieuw zwanger worden na een buitenbaarmoederlijke zwangerschap

Gewoonlijk kan men opnieuw zwanger worden na een buitenbaarmoederlijke zwangerschap, zelfs met één eileider. De kans op een zwangerschap is wel veel kleiner en het risico op een nieuwe buitenbaarmoederlijke zwangerschap is groot. Nauwkeurig observatie is dus raadzaam om te controleren of het embryo zich na de bevruchting goed in de baarmoeder heeft ingesteld.

Bij herhaalde buitenbaarmoederlijke zwangerschappen en als de tweede eileider ook weggenomen is, is een natuurlijke zwangerschap niet meer mogelijk. In dat geval kunt u als oplossing bijvoorbeeld kiezen voor in-vitrofertilisatie of adoptie.