Eiceldonatie

Voor sommige vrouwen is eiceldonatie de enige mogelijkheid om een eigen baby te krijgen. Het gaat hier meer bepaald om vrouwen die geen bruikbare eicellen (meer) hebben (syndroom van Turner, eierstokinsufficiëntie of vroegtijdige menopauze, oudere patiëntes, chirurgische onvruchtbaarheid of de gevolgen van een kankerbehandeling). De enige kans die deze vrouwen hebben om een eigen kind te dragen, is door te beschikken over donoreicellen die bevrucht worden met het sperma van hun partner of een donor, waarna het embryo teruggeplaatst wordt in de baarmoeder.

De donorvrouw

Een vrouw die beslist om haar eicellen te doneren, doet dat heel vaak uit een gevoel van solidariteit. Een bevriend koppel dat problemen heeft met vruchtbaarheid ligt in de meeste gevallen aan de basis van die keuze, die van de donorvrouw een niet te onderschatten fysieke investering vereist. Men mag immers niet vergeten dat de voorafgaande onderzoeken en de behandeling dezelfde zijn als bij een IVF-procedure (lees in dit geval het artikel ‘De fasen van IVF’). De eicelproductie wordt gestimuleerd en een dergelijke behandeling, die twee tot drie weken duurt, veronderstelt een heel flexibele beschikbaarheid voor de echografieën en de bloedafnames, wat die hangen af van de menstruatiecyclus. Bovendien mag de donorvrouw gedurende drie weken geen onbeschermde seks hebben met haar eigen partner, om een ongewenste zwangerschap te voorkomen. Na de eicelpunctie gebeurt de bevruchting in het laboratorium.

Eiceldonatie is een vrijwillige handeling, waarvoor iemand de toestemming geeft zonder enige vorm van externe druk, niet van de familie en niet van anderen. Aan de basis van deze donatie mag geen financiële stimulans liggen: de eiceldonatie is een kosteloze handeling (wet van 6 juli 2007¹).

Op medisch vlak moet de kandidaat-donorvrouw een goede algemene gezondheid hebben en ze mag geen drager zijn van bepaalde erfelijke aandoeningen. Om dat te bepalen, moeten vooraf enkele onderzoeken worden uitgevoerd.

De verschillende soorten donatie

Anonieme vrijwillige donatie

De eicellen die geproduceerd worden door een donorvrouw, worden opgenomen in een eicelbank die de eicellen verdeelt op grond van een wachtlijst van acceptorkoppels. Zowel voor de donorvrouw als voor de acceptor garandeert men absolute anonimiteit. Deze donatie is altijd anoniem en gratis. In dit geval kunnen de eicellen die opgehaald werden bij dezelfde donorvrouw toegewezen worden aan verschillende receptoren (of ontvangende koppels).

Anonieme gekruiste donatie

Een ontvangend koppel vindt zelf een donorvrouw, het brengt haar zelf aan. Nochtans schenkt deze vrouw niet haar eigen eicellen aan het koppel, maar staat ze die anoniem af aan de eicelbank voor andere koppels. Men spreekt hier van een anonieme gekruiste donatie, omdat er sprake is van een uitwisseling tussen de eicellen van een vrouw X, die ontvangen worden door een vrouw Z, terwijl die van een vrouw Y ontvangen worden door een vrouw K.

Omdat het ontvangende koppel zelf de moeite heeft gedaan om een donorvrouw te vinden, kan het meteen behandeld worden en hoeft het niet op de wachtlijst te staan.

Tussen eicelreceptor en donorvrouw is sprake van totale anonimiteit.

Gerichte donatie

Dit houdt in dat het ontvangende koppel dat een donor aangetrokken heeft, alleen de eicellen van de eigen donor krijgt. De motieven voor een dergelijke aanpak zijn vaak de sterke vertrouwensband die bestaat tussen de betrokken personen.

Los van het type donatie (of ze nu gekend is of anoniem) wordt zowel de donorvrouw als de eicelreceptor beschermd door de Belgische wetgeving. In juridische zin is de vrouw die het kind baart, altijd de moeder. De donorvrouw kan trouwens geen rechtsvorderingen maken in verband met de afstamming of het vermogen. Omgekeerd kan de ontvangende vrouw of het kind dat geboren wordt uit die donatie geen rechtsvorderingen maken in verband met de afstamming of het vermogen van de donorvrouw.

Leeftijdsvoorwaarden

In België wordt de leeftijdsgrens waarop men gebruik kan maken van een eiceldonatie wettelijk bepaald.¹
De kandidate mag, op het ogenblik van haar aanvraag, maximum 45 jaar oud zijn. Op het moment van de eigenlijke embryotransfer mag ze maximum 47 jaar oud zijn.

Als een koppel zelf een donorvrouw wil aanbrengen, zoekt het best een vrouw die jonger is dan 36 jaar en zelf al minstens één kind gebaard heeft. Leeftijd is het belangrijkste criterium, want het bepaalt de kansen op zwangerschap van de ontvangende vrouw. Hoe jonger de vrouw die haar eicellen doneert, hoe groter de kansen op een zwangerschap.