Genitale Herpes

Wat is genitale herpes?

Genitale herpes is een soi, een seksueel overdraagbare infectie; het is een chronische infectie die zich manifesteert op de geslachtsorganen, op de bekkenbodem en rond de aars. Genitale herpes wordt veroorzaakt door het herpes hominis virus. Hiervan bestaan twee types (type 1 en 2).

HSV2

Genitaal komt type 2 (HSV2) het meeste voor. HSV2 vindt men terug in genitale secreties en op de slijmvliezen, en wordt overgedragen door seksueel contact. Na een eerste besmetting nestelt het virus zich in een zenuwknoop langs de ruggengraat en dat kan een uitvalsbasis zijn voor herval (recidieven).

HSV1

Het HSV1, dat vooral bekend is wegens het verwekken van koortsblaasjes, komt eveneens vaak voor bij genitale infecties. Besmetting gebeurt door oraal-genitaal contact, of door zelfbesmetting van de lippen naar de genitaliën. Beide virussen kunnen bovendien tegelijkertijd actief zijn.

De overdracht van genitale herpes

De overdracht van het HSV-1 gebeurt door rechtstreeks contact met speeksel (van de mond naar de vulva, de penis of de aars) of via rechtstreeks genitaal-genitaal contact. Het risico om met het virus besmet te geraken is al groot wanneer er nog geen symptomen zijn (prodromen), maar wordt nog groter bij een opstoot en indien rechtstreeks contact met de letsels. Op dat moment kunnen zelfs voorwerpen die in contact komen met virussen, besmettelijk zijn. Nochtans blijft het virus niet lang leefbaar op materialen en is derhalve overdracht via toiletbril bijvoorbeeld zo goed als onbestaande.

De overdracht van het HSV-2 gebeurt door contact met seksuele afscheidingen, de huid en de slijmvliezen, vooral als er letsels zijn, of gaan komen. Hoewel de kans op overdracht veel lager is als er geen letsels zijn, is het toch mogelijk en zelfs frequent.

Daardoor blijft de overdracht vaak onopgemerkt want 20% van de dragers van het virus hebben geen symptomen en weten niet dat ze besmettelijk zijn.

De oorzaken van genitale herpes

Iedereen die seksueel actief is, kan genitale herpes krijgen. Eens overgedragen, houdt het virus zich schuil in de zenuwknopen langs de ruggengraat, en kan van daaruit nieuwe aanvallen veroorzaken. Het wordt opnieuw actief en veroorzaakt nieuwe letsels op willekeurige momenten, maar het vaakst na verzwakking, zoals ziekte (‘koortsblaasjes’), oververmoeidheid, maandstonden enz.

Sommige mensen hebben na de eerste infectie nooit meer een verdere opstoot, maar bij anderen blijven de opstoten levenslang terugkomen. Deze heropstoten zijn minder ernstig dan de eerste infectie en hun frequentie varieert van de ene persoon tot de andere. Het besmettingsrisico is het grootst wanneer de blaasjes nog vocht bevatten.

De symptomen van genitale herpes

Als genitale herpes zich manifesteert, is dat onder de vorm van blaasjes gevuld met helder vocht waarin het virus aanwezig is. Het virus kan ook in speeksel en in seksuele afscheidingen zitten. Deze blaasjes komen voor op de vulva en rond de aars - en op de penis bij mannen -, soms op de billen of op de baarmoederhals, en zijn erg pijnlijk.

Wat doe je eraan?

Bij symptomen, zelfs lichte symptomen, is een onderzoek door een huisarts, dermatoloog of gynaecoloog nodig. Het is van het grootste belang dat de diagnose correct wordt gesteld, en dit kan enkel door een klinisch onderzoek van de letsels door een arts met kennis en ervaring.

Het verdient aanbeveling een test te doen om te bewijzen dat het virus daadwerkelijk in het letsel aanwezig is. Dit kan ook aanleiding zijn tot een attest voor terugbetaling van de medicatie. Een onderzoek is ook nuttig als je denkt geen seks gehad te hebben met een risicopersoon - het virus kan immers jaren slapend blijven.

Hoe behandelen?

De infectie is chronisch en tot vandaag is er geen behandeling die het virus kan uitroeien. De symptomen kunnen daarentegen wel worden verlicht, en het risico op herval kan worden verminderd. Antivirale geneesmiddelen, langs de mond in te nemen, worden voorgeschreven om de ernst van de opstoten te verminderen.

Er zijn twee mogelijkheden: ofwel leert de patiënt de symptomen snel herkennen en start onmiddellijk behandeling. Ofwel, vooral in het geval van heel frequente opstoten, wordt een onderhoudsbehandeling gestart. In dat geval neem je elke dag antivirale pillen om de ziekte blijvend te onderdrukken en opstoten te vermijden. Dit vermindert ook sterk de kans op overdracht naar seksuele partners.

Herpes en zwangerschap

Een herpesinfectie van de pasgeborene (neonatale herpes) is de ernstigste complicatie bij overdracht van het herpesvirus, maar is gelukkig erg zeldzaam. Een zwangere vrouw kan de infectie overdragen aan haar pasgeboren kind als het kind in contact komt met actieve herpesletsels. Dit kan ernstige huid- en hersenletsels tot gevolg hebben, en zelfs overlijden van de baby. Als de vrouw tijdens de laatste maanden van de zwangerschap voor de eerste maal met herpes wordt besmet, is het gevaar het grootst.

In zulke gevallen, en indien een uitbraak met blaasjes optreedt rond de bevalling, zal best een keizersnede plaatsvinden. In alle andere gevallen, bijvoorbeeld in geval van herhaalde herpes die reeds vroeger bestond, is vaginale bevalling de regel. Zwangere vrouwen kunnen ook een antivirale behandeling krijgen indien de arts dat verkiest.

Preventie

Het gebruik van een condoom is een eerste preventieve maatregel. Toch is de bescherming slechts gedeeltelijk omdat het condoom niet altijd alle besmette zones bedekt. Zo kan herpes bijvoorbeeld door de mond worden overgedragen. Daarom wordt aangeraden om geen seks te hebben tijdens een uitbraak, want dan is de transmissiekans het grootst. Vermits overdracht ook kan gebeuren wanneer er geen symptomen zijn, is het verstandig het bestaan van het risico steeds met de partner te bespreken.

Het omgekeerde geldt eveneens: mensen met een HIV infectie zijn gevoeliger voor een infectie met het genitale herpesvirus, en bovendien zijn de symptomen ernstiger en frequenter.