Prematuriteit: als de baby te vroeg komt

Welke vroeggeboorte?

Volgens de WGO is er sprake van vroeggeboorte (‘prematuurtje’) als de baby ter wereld komt vóór de 37^ste week amenorroe. Er bestaan drie categorieën prematuriteit, afhankelijk van het tijdstip van de bevalling:

Matige of laattijdige prematuriteit (tussen de 33^ste en de 36^ste week amenorroe)
Ernstige prematuriteit (tussen de 28^ste en de 32^ste week amenorroe)
Extreme prematuriteit (vóór de 28^ste week amenorroe).

Wanneer een kind te vroeg geboren wordt, heeft het wel alle organen, maar die zijn onvoldoende ontwikkeld, wat risico’s kan inhouden voor zijn gezondheid en zijn overlevingskansen. Ook het immuunsysteem is vaak nog onderontwikkeld, wat tot zware infecties kan leiden.

Prematuriteit: welke risicofactoren?

Prematuriteit kan veroorzaakt worden door diverse factoren van moederlijke of foetale oorsprong.

1. Risicofactoren bij de moeder

Ouder zijn dan 35 jaar
Ongunstige sociaaleconomische omstandigheden
Verloskundige antecedenten, zoals vroeggeboorte, miskraam of vrijwillige zwangerschapsonderbreking
Roken, alcohol- en/of druggebruik
Overgewicht of zwaarlijvigheid (obesitas)
Infecties tijdens de zwangerschap, onder meer van vaginale en urinaire oorsprong, of van het vruchtwater (chorioamnionitis)
Verschillende ziekten, zoals diabetes, arteriële hypertensie (hoge bloeddruk), pre-eclampsie (zwangerschapsvergiftiging) …
Een afwijking aan de baarmoeder, de baarmoederhals (cervicale opening) of de placenta (moederkoek) (placenta praevia, retroplacentair hematoom …).

2. Risicofactoren bij de foetus

Meervoudige zwangerschap
Chromosoomafwijkingen bij de baby
Afwijking bij de foetus tijdens de zwangerschap (groeiachterstand enz.).

Ongeveer de helft van alle vroeggeboorten gebeurt spontaan, als gevolg van vroegtijdige weeën. Bij de overige 50 % gaat het om ingeleide bevallingen, omdat de foetus of de moeder een risico lopen.

Een zware beproeving voor de ouders

Prematuriteit is een zware beproeving voor de ouders, die veel moed en energie vergt. Ze hebben vaak zeer veel moeite met de vroegtijdige en brutale scheiding van hun baby en ook dikwijls het gevoel dat ze de eerste momenten volledig gemist hebben.

Gelukkig is een couveuse geen steriele stolp: de ouders kunnen zo vaak als ze willen bij hun baby zijn, hem strelen en in de armen nemen zodra zijn gezondheidstoestand dat mogelijk maakt. Ook huidcontact is zeer heilzaam voor prematuurtjes.

Hij wordt dan in een couveuse gelegd, een schelp in kunststof die de omgeving van de baarmoeder nabootst (temperatuur van 34 à 35°C, vochtigheidsgraad van 80 %), zodat hij verder kan groeien in optimale omstandigheden. De behandeling van de baby hangt af van het stadium van prematuriteit. Elke baby wordt daarbij onder individuele en permanente monitoring geplaatst. Hij krijgt aangepaste zorg om de onderontwikkelde vitale functies te ondersteunen of zelfs te vervangen, in afwachting dat zijn organen zelfstandig kunnen functioneren. Mogelijk moet hij dus sondevoeding, ademhalingsondersteuning enz. krijgen.

Welke nasleep?

Baby’s mogen uit de couveuse als ze meer dan 2 kg wegen. Ze zijn klaar om naar huis te gaan als hun gezondheidstoestand het toelaat en ze voldoende autonoom zijn, vooral op het vlak van spijsvertering en ademhaling. Na het ziekenhuisverblijf krijgen prematuurtjes meestal nog een aangepaste medische behandeling, om eventuele ontwikkelingsproblemen op te sporen. Het is moeilijk om vooraf te weten of het kind op lange termijn complicaties zal krijgen of met een nasleep zal kampen. Hoe vroeger de geboorte, hoe talrijker en hoe ernstiger de complicaties dreigen te zijn.

Zo komen neurologische complicaties (motorische, cognitieve en sensoriële stoornissen) vaker voor bij ernstige vroeggeboorten. Maar ook matige vroeggeboorten kunnen nadien met gezondheidsproblemen kampen. Zo komen leerstoornissen en/of ADHD (aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit) vaker voor dan bij de algemene bevolking.