Syfilis is een zeer besmettelijke, seksueel overdraagbare infectie (SOI). Als ze niet behandeld wordt, kan ze alle organen aantasten. Vandaar het belang van een tijdige screening.

Wat is syfilis precies?

Syfilis is een seksueel overdraagbare infectie (SOI) die veroorzaakt wordt door een bacterie, de zogenaamde Treponema pallidum. Bij sommigen blijft ze sluimeren zonder symptomen te veroorzaken, anderen krijgen wel degelijk symptomen. Die zijn soms weinig specifiek, wat syfilis de bijnaam ‘grote misleider’ opleverde. Maar symptomen of niet, iedereen die geïnfecteerd is met syfilis, is sowieso besmettelijk en kan de ziekte overdragen.

Welk verloop kent syfilis?

Syfilis evolueert in drie stadia, waarbij de symptomen telkens verschillen.

Bijschrift : 1. Treponema pallidum - 2. Sjanker

Stadium 1 (tussen 10 en 90 dagen na de besmetting)

Er kan een pijnloos wondje (sjanker) ontstaan aan de huid of de slijmvliezen (vagina, clitoris, eikel, penis, teelballen, rectum, anus, tepels, lippen, mond, keel). Dat letsel kan onopgemerkt blijven en verdwijnt zonder behandeling na drie tot zes weken.

Stadium 2 (samen met stadium 1 of verschillende jaren na de besmetting)

Het secundaire stadium wordt gekenmerkt door huiduitslag aan de geslachtsorganen, handpalmen of voetzolen, rug en borst. Die uitslag kan gepaard gaan met griepachtige symptomen (spier- en gewrichtspijn, koorts …). Die verdwijnen zonder behandeling na enkele maanden tot twee jaar, al blijft de patiënt wel levenslang besmettelijk.

Stadium 3 (tot ongeveer 30 jaren na de besmetting)

Na het secundaire stadium kan de ziekte nog jarenlang latent en asymptomatisch blijven. Vervolgens ontwikkelt ze soms tot een chronische vorm (tertiaire syfilis) met aantasting van verschillende organen, zoals hart, lever, hersenen, beenderen, ogen en/of het centrale zenuwstelsel.

In België neemt het aantal gevallen met gemiddeld 25 % per jaar toe. *

* Laboratoires vigies de microbiologie

Hoe wordt de ziekte overgedragen?

Syfilis kan op verschillende manieren overgedragen worden:

  • Door onbeschermd seksueel contact (vaginaal, anaal of oraal-vaginaal). Het besmettingsrisico door onveilig vrijen met een geïnfecteerde partner bedraagt ongeveer 30 %1.
  • Door contact met de sjanker en de huiduitslag van stadium 2.
  • Via bloed (spuitenruil).
  • Van moeder op kind tijdens de zwangerschap of bij de bevalling. Syfilis tijdens de zwangerschap veroorzaakt vaak complicaties bij de moeder en de foetus: vroeggeboorte, dood van de foetus in utero of congenitale syfilis (aantasting van verschillende organen bij de foetus, wat kan leiden tot blijvende neurologische schade of botschade, en overlijdenin utero of tijdens de neonatale periode). Het risico op overdracht op het kind is groter tijdens de primaire en secundaire stadia.

Personen met hiv lopen meer risico op syfilis en omgekeerd is dat ook het geval. Bovendien moeten seropositieve personen soms langer behandeld worden om te genezen van syfilis.

Dr. Gautier Vandenbossche, gynaecoloog in het CHU van Luik.

Hoe kan syfilis opgespoord worden?

Laat u screenen als u risicogedrag vertoont! Een gewone bloedafname volstaat daarvoor. De test is wel pas 100 % betrouwbaar binnen een termijn van drie maanden na het risicogedrag. Bij een positief resultaat moet u contact opnemen met uw (huidige en vroegere) sekspartners, zodat die zich op hun beurt laten testen.

Ook bij een beginnende zwangerschap is een screening sterk aan te raden. In België gebeurt zo’n screening systematisch en wordt hij terugbetaald in het kader van de medische follow-up van de zwangerschap.

Hoe kan syfilis behandeld worden?

De behandeling van syfilis is gebaseerd op de toediening van antibiotica (penicilline), meestal in injectievorm. Zes maanden na de behandeling is er een bloedonderzoek nodig, om na te gaan of de behandeling goed gewerkt heeft en u dus niet langer besmet bent met syfilis. Ook bij zwangere vrouwen geniet penicilline de voorkeur als antibioticum. De follow-up moet wel frequenter gebeuren (op drie maanden, zes maanden, een jaar en twee jaar).

Hoe staat met het de preventie?

Systematisch condoomgebruik blijft de beste preventiemethode bij seksueel contact (al dan niet met penetratie). Ook het gebruik van propere injectienaalden is absoluut noodzakelijk. Personen met verschillende sekspartners doen er trouwens goed aan om zich regelmatig te laten testen.

Dit artikel kwam tot stand onder leiding van dr. Gautier Vandenbossche, gynaecoloog in het CHU van Luik.
Bron : NIZARD J., BENOIST G. Syphilis et grossesse. Journal de Gynécologie Obstétrique et Biologie de la Reproduction. Vol 37, N°HS1. Mars 2008
Publicatiedatum: 29-06-2018