Vroegtijdige puberteit: als Moeder Natuur haast heeft

Wat zijn de tekenen?

Gedurende de hele puberteit maakt het lichaam veranderingen door. Het krijgen van borsten en het verschijnen van de eerste menstruatie zijn enkele belangrijke ontwikkelingen tijdens deze periode. Als deze lichamelijke veranderingen zich vroeger voordoen dan het Belgische gemiddelde, kan er sprake zijn van een vroegtijdige puberteit. Maar wees niet bezorgd, want er zijn veel gevallen van vervroegde puberteit. Bovendien bestaan er oplossingen, zodat je kind deze periode doorkomt zonder al te veel stress.

Bij meisjes in de puberteit zijn de borsten het eerste lichaamsdeel dat verandert. Er verschijnen dan twee bolletjes, borstknoppen genaamd, ter hoogte van de tepels. Beetje bij beetje veranderen die in borsten.

Als de borsten zich ontwikkelen voordat het meisje 8 jaar is, is dat een teken van vroegtijdige puberteit. De gemiddelde leeftijd voor borstontwikkeling ligt in België immers op 10 à 11 jaar. Die gemiddelde leeftijd is zowat dezelfde in alle Noord-Europese landen (Zweden, Noorwegen, Finland, Nederland, Duitsland, enz.), maar verschilt wel per land en volgens socio-economisch niveau¹.

Ook de eerste regels, die doorgaans verschijnen tijdens het tweede deel van de puberteit, kunnen zich in geval van een vroegtijdige puberteit vroeger dan gemiddeld voordoen. Dat is het geval als het meisje haar regels al krijgt voordat ze 10 jaar is. In België ligt de gemiddelde leeftijd waarop meisjes voor het eerst menstrueren op 13 jaar. Om welk land het ook gaat, de eerste regels verschijnen gemiddeld tussen 12 en 13 jaar.

Wat zijn de oorzaken?

Het is de hypofyse, een endocriene klier die zich onderaan in de hersenen bevindt, die de puberteit inluidt door groen licht te geven aan de eierstokken voor de productie van oestrogenen. Zodra deze vrouwelijke hormonen zich in het bloed bevinden, doen ze het borstweefsel en de baarmoeder ontwikkelen.

Hoe komt het dat dit proces soms te vroeg van start gaat? Het is moeilijk om de precieze oorzaken van vroege puberteit te identificeren, maar bepaalde factoren spelen zeker een rol:

Wat te doen?

Wat moet je precies doen als er tekenen van vroegtijdige puberteit lijken te zijn bij je kind? Raadpleeg eerst je huisarts om de diagnose te bevestigen. Een eenvoudige vetophoping lijkt soms op een borstknop. Om de diagnose te stellen, bestaan volgende onderzoeken:

• een reconstructie van de groeicurve om te zien of het kind op korte tijd sterk is gegroeid,
• een echografie van het kleine bekken om na te gaan of de baarmoeder zich heeft ontwikkeld,
• een MRI-scan van de hypofyse.

Daarna kan de arts, geval per geval en afhankelijk van hoe jij en je kind de situatie ervaren, een behandeling opstarten om de puberteit 'on hold' te zetten. In dat geval krijgt het kind om de drie maanden, en dat gedurende minstens een jaar, een inspuiting met hormonen. Zodra de behandeling stopt, neemt Moeder Natuur het weer over.

Vanuit psychologisch oogpunt is de puberteit geen gemakkelijke periode – het is zelfs nog moeilijker als de puberteit te vroeg begint. Om je kind deze verwarrende periode te helpen overbruggen, zorg je best voor goede gesprekken met elkaar, met de arts en, waarom niet, met een psycholoog.