Vulvakanker

Wat is het?

Vulvakanker (de vulva is het buitenste gedeelte van de vrouwelijke geslachtsorganen) is een tumor die meestal ontstaat op de kleine schaamlippen of de binnenkant van de grote schaamlippen.

Het vloeit voort uit een abnormale evolutie van de cellen, die veranderen in premaligne letsels die vulvaire intra-epitheliale neoplasie (VIN) worden genoemd. De kanker kan afhankelijk van het aangetaste celtype verschillende vormen aannemen.

• Over het algemeen gaat het om de cellen van de opperhuid. Er is sprake van een plaveiselcelcarcinoom als de bovenste laag van de opperhuid getroffen is en van een basaalcelcarcinoom als de onderste laag cellen is aangetast.
• In zeldzame gevallen kan de tumor zich ook aan de opening van de vagina situeren ter hoogte van de klieren van Bartholin, die verantwoordelijk zijn voor de vochtafscheiding, en dan is het een adenocarcinoom.
• Tot slot kan het ook gaan om een melanoom aan de vulva als de melanocyten (cellen die de huid van pigment voorzien) aangetast zijn.

Al die vormen van schaamlipkanker zijn eerder zeldzaam. Meestal gaat het om een plaveiselcelcarcinoom.

Welke tekenen/symptomen zijn onrustwekkend?

Dit kunnen de eerste symptomen zijn:

• een deel van de vulva is verkleurd: lichter, donkerder, rood, wit of roze
• langdurige jeuk die niet wil verdwijnen
• een verdikking van de huid of het ontstaan van een bultje
• een moedervlekje op die plaats dat veranderd is (controleer het op basis van de algemene ABCDE-regel: Asymmetrie, Begrenzing met onregelmatige randen, Combinatie van kleuren, Diameter die toeneemt, Evolutie)
• Een pijnlijk of prikkelend gevoel dat niet afneemt en dat kan verergeren tijdens het plassen

Als de kanker zich in een verder stadium bevindt of kan uitzaaien:

• veel jeuk
• pijn tijdens het vrijen of bij het plassen
• de zichtbare aanwezigheid van een bultje
• ongewone bloedingen of afscheiding
• gezwollen of harde klieren ter hoogte van de lies

Diagnose

Het kan even duren vooraleer de diagnose van kanker aan de schaamlippen wordt gesteld want de arts kan op basis van de symptomen op zich eerst andere ziekten vermoeden.

Over het algemeen zal hij de patiënte onderzoeken met een colposcoop (een vergrotend optisch instrument) en een biopsie uitvoeren. Ook de persoonlijke en familiale voorgeschiedenis wordt onder de loep genomen: besmetting met hpv, premaligne letsels aan de vulva, kanker aan de genitaliën of immunodeficiëntie. Roken is een mogelijke maar niet bewezen risicofactor.

Een plaveiselcelcarcinoom aan de vulva evolueert in 4 verschillende stadia, afhankelijk van de omvang en de kans op uitzaaiing.

Behandelingen

De behandeling wordt bepaald op basis van enkele criteria zoals het stadium en het type kanker, de plaats van de tumor, de omvang ervan en de algemene toestand van de patiënte.

Vulvakanker wordt doorgaans hoofdzakelijk behandeld via chirurgie.

De arts voert dan een ingrijpende gedeeltelijke of volledige vulvectomie uit, afhankelijk van de omvang van het te verwijderen weefsel. Soms moeten ook de lymfeklieren van de lies aan één of beide kanten worden weggenomen.

Als de kanker eveneens de omliggende organen (vagina, baarmoederhals, baarmoeder, endeldarm of blaas) heeft aangetast, dan kan het noodzakelijk zijn om ook die te verwijderen.

Indien nodig kan een combinatie met andere behandelingen nodig zijn, zoals externe radiotherapie en chemotherapie.