Wanneer precies zijn vrouwen vruchtbaar?

(Menstruatiecyclus)

Het voortplantingspotentieel
staat vast van bij de geboorte

Als een vrouwelijke baby geboren wordt, heeft ze in haar eierstokken ongeveer een tot twee miljoen eitjes, ingesloten in een follikel. Als ze de puberteit bereikt en geslachtsrijp wordt, ontwikkelen ze zich tot eicellen.

De vruchtbaarheid van de vrouw heeft alles te maken met die schat aan follikels. Het aantal follikels vermindert echter vrij snel naarmate een vrouw ouder wordt, ook al komt er per cyclus in principe slechts één eicel vrij. Vanaf de leeftijd van 30 jaar daalt het voortplantingsvermogen van de vrouw.

Het midden van de cyclus:
een piek voor de kans op bevruchting

De menstruatiecyclus bereidt het lichaam van de vrouw voor op een eventuele bevruchting. Dat proces wordt geregeld door hormonen die geproduceerd worden door twee klieren in de hersenen, de hypothalamus en de hypofyse. Onder invloed van die hormonen komt er rond de veertiende dag van de cyclus een eicel vrij. Tegelijkertijd produceren de eierstokken hormonen, oestrogenen, die ervoor zorgen dat alles in gereedheid wordt gebracht voor de bevruchting: het baarmoederhalsslijmvlies wordt daardoor dikker en vaatrijker.

Dit baarmoederhalsslijmvlies is zeer vriendelijk voor de zaadcellen, die zo’n 48 tot 72 uur overleven in het lichaam van de vrouw. Met miljoenen zetten ze hun tocht verder naar de eicel, maar toch is er slechts één zaadcel nodig voor een succesvolle bevruchting. Daarna begint de bevruchte eicel aan zijn reis naar de baarmoeder, waar de oestrogenen gezorgd hebben voor de verdikking van het endometrium, zodat het embryo zich kan innestelen.

Om te weten in welke periode men vruchtbaar is, moet men eerst de lengte van de menstruatiecyclus kennen. Anders gezegd: hoeveel dagen liggen er tussen de eerste dag van de menstruatie en de eerste dag van de volgende menstruatie? Meestal duurt een cyclus 28 dagen. Laten we vertrekken van een cyclus van 30 dagen. Daarvan trekken we 14 dagen af om de dag van de eisprong te kennen. Dat is dus dag 16 (30 – 14).

Men weet dat een vrouw vruchtbaar wordt 72 uur vóór de eisprong (dat is dus drie dagen, in ons voorbeeld vanaf dag 13). Het meest vruchtbaar is ze op de dag van de eisprong (dag 16), daarna daalt de vruchtbaarheid. De vrouw heeft dus een vrij korte periode waarin ze vruchtbaar is.

Beperkingen van de vruchtbaarheid

Tijdens elke menstruatiecyclus bedraagt de spontane kans op zwangerschap slechts 20%.

Bovendien is leeftijd doorslaggevend om de vruchtbaarheid te bepalen. Tot de leeftijd van 30 jaar is de vrouwelijke vruchtbaarheid het grootst. Daarna neemt ze af, zeker nadat de vrouw ouder is dan 35 jaar. Dat is te wijten aan een daling in het aantal en de kwaliteit van de eicellen.

Tot slot kunnen ook de levensomstandigheden een rol spelen. Stress, overgewicht, ondergewicht, overmatig roken en vermoeidheid zijn allemaal elementen die een optimale vruchtbaarheid in de weg staan.