Wat is endometriose?
Wat is er bij endometriose aan de hand?
Bij een vrouw met endometriose ontwikkelt weefsel met dezelfde kenmerken als het endometrium zich op abnormale plekken buiten de baarmoeder.
Men spreekt in dat geval van endometriosehaarden of -letsels.
Onder invloed van de hormonen die een rol spelen bij de menstruatie bloeden die stukjes weefsel, net als het endometrium. Daardoor treedt een ontstekingsreactie op die pijn en verklevingen met andere organen veroorzaakt.
Externe endometriose
Er is sprake van externe endometriose wanneer de haarden zich ontwikkelen op andere organen dan de baarmoeder.
In de meeste gevallen komen er letsels voor op:
- het buikvlies dat de organen in het bekken bekleedt
- de eierstokken
Maar de haarden zijn ook mogelijk:
- in de ligamenten die de baarmoeder op haar plaats houden
- op de wand van de darmen
- op de wand van de blaas
In zeldzamere gevallen kan endometriose ook buiten het bekken optreden, zoals op het middenrif, in het litteken van een keizersnede of in de navel.
1. Buikvlies / 2. Ovarium / 3. Ligamenten / 4. Darm / 5. Blaas
Interne endometriose
Het endometrium kan ook diep doordringen in de eigenlijke spierwand van de baarmoeder. In dat geval spreekt men van interne endometriose of adenomyose.
1. Baarmoeder / 2. Endometrium
Behandeling met medicijnen
- Ontstekingsremmers en pijnstillers
Die geneesmiddelen verlichten de pijn en de ontsteking die veroorzaakt worden door de endometriose. Met deze middelen is de behandeling symptomatisch, maar genezing van de ziekte is niet mogelijk. Om effectief te zijn, moet je de inname starten vóór je de pijn verwacht. Je moet de middelen regelmatig verder nemen zolang de pijn duurt. - Hormonale geneesmiddelen
Het doel van een hormonale behandeling van endometriosepijn is de productie van oestrogeen te onderdrukken, zodat de endometriosehaarden niet meer worden geactiveerd en de pijn wordt weggenomen.- Met de anticonceptiepil en progesteronbehandelingen die continu ingenomen worden, kan men de menstruatiecyclus onderbreken en de menstruaties dus stoppen. Als er geen menstruatie is, bloeden ook de endometrioseletsels niet meer. Bijgevolg verdwijnt de pijn. Bovendien onderdrukt progesteron de effecten van oestrogenen, waardoor de ziekte zich niet verder ontwikkelt.
- De arts of gynaecoloog kan eveneens besluiten om LHRH-analogen toe te dienen – LHRH is een hormoon dat een sleutelrol speelt in de menstruatiecyclus (Lees de artikel over de hormonen in de menstruatiecyclus). Op die manier wordt de oestrogeenproductie onderdrukt en ontstaat er een toestand van kunstmatige menopauze. De endometriosehaarden zullen dan geleidelijk uitdrogen, waarna de ontstekingsreactie vermindert tot verdwijnt.
Chirurgische aanpak
Chirurgie is aangewezen in bepaalde omstandigheden, zoals de behandeling van een endometrioseletsel, onvruchtbaarheid of terugkerende symptomen na een hormonale behandeling. Het doel van een operatie is al het zichtbare endometrioseweefsel en de verklevingen te verwijderen. Er is evenwel geen garantie dat er geen herval zal zijn.
Doorgaans gebeurt de ingreep via een kijkoperatie of laparoscopie. De buikwand hoeft niet te worden geopend – er zijn alleen kleine insnijdingen nodig waarlangs de instrumenten en de camera kunnen worden ingebracht. Er zijn minder littekens en het herstel is sneller.
In het geval van diepe endometriose of talrijke verklevingen is de ingreep complexer. Dan moet men zijn toevlucht nemen tot een laparotomie, een ingreep waarbij de buik moet worden geopend.
Bij jonge vrouwen met kinderwens zal alles in het werk worden gesteld om de vruchtbaarheid te behouden. Bij oudere vrouwen met moeilijk te behandelen pijn en die geen kinderwens meer hebben, is het verwijderen van de eierstokken de belangrijkste ingreep omdat endometriosehaarden dan niet meer kunnen worden gestimuleerd. Daardoor wordt de oorzaak van de pijn weggenomen.
